مقایسه روابط ایران و انگلیس در دوره پهلوی اول و دوم

روابط انگلیس با ایران از سابقه دیرینه ای برخوردار می باشد.اوضاع ایران در اواخر عصر قاجار باعث شد تا انگلستان در ادامه اهداف و منافع استعماری خود، با حمایت از رضاخان فرمانده قزاق، زمینه های کودتای 1299 را فراهم کند و متعاقب آن با جاه طلبی های وی و اطمینان به پشتیبانی های انگلیس و برخی از رجال داخلی، پادشاهی قاجار، خلع و رضاشاه پهلوی بر تخت سلطنت نشست. روابط ایران و انگلیس تا اواخر عصر رضاشاه خوب و مبتنی بر حفظ منافع انگلیس بود. در شهریور 1320 محمدرضا پهلوی به جای پدر بر تخت سلطنت نشست. او تا کوتادی 1332 پادشاهی خویش را مدیون انگلیس و پس از آن با ورود آمریکا به عرصه پشتیبانی از محمدرضا شاه حمایت انگلستان را نیز همراه داشت.در سالهای بعد ،این همسوییها ادامه یافت و پهلوی دوم را به ژاندارم منطقه تبدیل کرد. در عین حال در موارد مهمی همچون استقلال بحرین و شرکت در حمله به ظفارـ که بر نارضایتی های مردمی در داخل افزود- محمد رضا شاه تسلیم سیاست های انگلیسی ـ آمریکایی بود. مقایسه نوع و چگونگی روابط ایران و انگلیس در دوران پهلوی اول و دوم موضوع مورد بررسی این نوشتار است که به روش تاریخی و تحلیلی انجام شده است و می کوشد تا روابط سیاسی و اقتصادی دو پهلوی را با انگلستان بررسی و از میان چهارچوب های نظری موجود، نظریه های اهمیت ژئوپلوتیک ایران، میلیتاریستی، تهدید قومیت و دست نشاندگی را در بررسی و تحلیل نماید. بررسی سیر روابط ایران و انگلستان در دوره مورد نظر، حاکی از آن است که دولت انگلیس از هر نوع اقدامی برای رسیدن به منافع خود در ایران فروگذار نکرده است.